Μαθαίνοντας μέσα από το παιχνίδι!

"Μαμά θέλεις να παίξουμε;"
Οι περισσότερες μαμάδες όταν ακούμε αυτή τη φράση αρχίζουμε να ψάχνουμε για δικαιολογίες. Στην τελευταία συνάντηση που κάναμε με τις μητέρες όμως, μάθαμε πώς να παίζουμε με τα παιδιά μας χαρούμενα... χωρίς εκείνα να καταλαβαίνουν ότι προσπαθούμε να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν συγκεκριμένες δεξιότητες. Σας χαρίζουμε τις πολύτιμες σημειώσεις της συνάντησής μας που επιμελήθηκε η εργοθεραπεύτρια Μαρία Δίγκα.
 

Ας παίξουμε!!!!!

«Το παιδί στο παιχνίδι απαλλάσσεται

από ψυχικά συμπλέγματα, αγωνίες και δειλίες,

γίνεται ελεύθερο, πειθαρχικό και κοινωνικό».

Erikson

Α. Παιχνίδια για την ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας και των γραφοκινητικών δεξιοτήτων.

• Ζωγραφική και αντιγραφή σχημάτων, με αφρό ξυρίσματος.
• Φτιάχνουμε πυργάκια με νομίσματα.
• Ρίχνουμε νομίσματα σε κουμπαρά.
• Χρησιμοποιούμε μανταλάκια για να απλώσουμε ρούχα.
• Περνάμε μακαρονάκια μέσα από κορδόνι, για να φτιάξουμε κολιέ.
• Φτιάχνουμε ψηφιδωτά ή γεμίζουμε περιγράμματα ζωγραφικής με φακές, φασόλια, ρεβύθια, μικρά μπαλάκια από βαμβάκι κτλ.
• Με την κλασική πλαστελίνη (που είναι σκληρή), κρύβουμε μέσα μικρά όσπρια και καλούμε τα παιδιά να τα βρουν (βοηθάει όταν τα παιδάκια δεν βάζουν αρκετή δύναμη στο μολυβάκι τους και χρειάζεται να δυναμώσουμε τα δαχτυλάκια).
• Με πλαστελίνη play-doh (μαλακή), φτιάχνουμε μικρά μπαλάκια και ζητάμε από τα παιδιά να τα περάσουν μέσα από οδοντογλυφίδες, φτιάχνοντας «σουβλάκια», χωρίς να χαλάσουν το σχήμα τους (αυτό βοηθά τα παιδάκια που ασκούν μεγαλύτερη δύναμη στο μολύβι και κουράζονται).

Β. Παιχνίδια που βοηθούν την ενίσχυση της μνήμης:

• Παίζουμε το super market. Βάζοντας διάφορα αντικείμενα πάνω σε ένα τραπέζι, δίνουμε στο παιδί τον ρόλο του μαγαζάτορα και του ζητάμε να μας δώσει κάποια πράγματα, με την σειρά που τα ζητήσαμε. Μέχρι την ηλικία των 8 ετών, τα παιδιά πρέπει να θυμούνται όσα πράγματα, όσα και η ηλικία τους.
• Μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια με διπλές κάρτες που υπάρχουν στο εμπόριο, είτε με τον κλασικό τρόπο, είτε να τους δείχνουμε μια σειρά από κάρτες, να το κρύβουμε και να ζητάμε από το παιδί να φτιάξει πάλι το ίδιο.
• Παίρνουμε κάρτες που να απεικονίζουν κάτι. Βάζουμε πάνω στο τραπέζι και ρωτάμε το παιδί «τι είναι αυτό;». Π.χ «βάτραχος». Μετά καλύπτουμε την κάρτα αυτή με μια άλλη και αφού ρωτήσουμε το παιδί τι βλέπει στην νέα κάρτα, ρωτάμε τι είναι από κάτω, περιμένοντας να μας πει τον βάτραχο. Συνεχίζουμε έτσι με όσες κάρτες θέλουμε.
• Διαβάζουμε στα παιδιά ήδη γνωστά τους παραμύθια, προσθέτοντας νέα στοιχεία και μετά κάνουμε ερωτήσεις. Π.χ «η Κοκκινοσκουφίτσα είχε στο καλάθι της 3 μήλα, μπανάνες, χυμό ροδάκινο και ένα μωβ κασκόλ». Μετά κάνουμε ερωτήσεις, όπως «Πόσα μήλα είχε;» ή «Τι γεύση χυμό;».…
• Συμπληρώνω την ιστορία (λεξοσειρές): «Φτιάχνω την βαλίτσα μου και παίρνω…». Προσθέτουμε μια νέα λέξη κάθε φορά, καλώντας το παιδί να επαναλάβει όλα τα προηγούμενα, καθώς και αυτό που προσθέτει το ίδιο.
• Memory με πέτρες: από έναν σωρό με πέτρες που μοιάζουν μεταξύ τους, το παιδί διαλέγει μια, την παρατηρεί και στην συνέχεια την περιγράφει σε εμάς, με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια γίνεται, ώστε να μπορέσουμε να την βρούμε.

Γ. Παιχνίδια που βοηθούν στην συγκέντρωση προσοχής:

• Παίρνουμε κουτιά που τα γεμίζουμε με διάφορα υλικά, όπως αλεύρι, όσπρια, άμμο, αφρολέξ και κρύβουμε αντικείμενα και καλούμε το παιδί να τα βρει.
• Παίζουμε με μπάλα, την οποία και καθώς πετάμε λέμε λέξεις από κατηγορίες που έχουμε επιλέξει, όπως για παράδειγμα «φρούτα», «επαγγέλματα», «λέξεις που αρχίζουν από ‘’κ’’», «φαγητά που έχουν κιμά» κτλ. Κάθε φορά που ρίχνουμε την μπάλα λέμε και μια λέξη από την κατηγορία.
• Παίζουμε τα λαγωνικά: κρύβουμε διάφορα αρωματικά σε έναν χώρο, όπως λεμόνι, φακελάκι τσάι, κρεμμύδι, γαρύφαλλο και ζητάμε από το παιδί να τα εντοπίσει.
• «Πλέξε τα δάχτυλά σου». Πείτε στο παιδί «Πλέξε τα δάχτυλά σου. Κοίταξε αν βρίσκεται από πάνω ο δεξιός ή ο αριστερός αντίχειρας. Άνοιξέ τα πάλι και κράτα τις παλάμες σου αντικριστές, έτσι ώστε  τώρα να βρίσκεται από πάνω ο άλλος αντίχειρας». (Το μυαλό συγκεντρώνεται στο πλέξιμο των δαχτύλων και ξεχνά το μπλοκάρισμα από στρες.). μέσω της αλλαγής των αντιχείρων (12 επαναλήψεις), ενεργοποιούνται τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου και έτσι συντονίζονται.
• Φτιάχνουμε σχέδια με οδοντογλυφίδες ή τουβλάκια και ζητάμε από το παιδί να τα αντιγράψει.
• Βοηθάνε και δραστηριότητες, όπως Sudoku, tangrams, οφθαλμαπάτες, «βρες τις διαφορές», που βρίσκουμε σε περιοδικά.
• Ανάγνωση παραμυθιών του Ευγένιου Τριβιζά «Τα 33 ροζ ρουμπίνια», «Τα 88 ντολμαδάκια».

Παιχνίδι για την αναγνώριση και αναπαραγωγή της αγάπης:

«Το κουτάλι της αγάπης»

Τι θα χρειαστείτε:

• 1 βαθύ πιάτο με νερό 
• Πιπέρι 
• Σαπούνι 
• Ζάχαρη 
• 1 κουτάλι

Ζητήστε από το παιδί να γεμίσει το πιάτο με νερό. Δώστε του το πιπέρι και ζητήστε του να το ρίξει στο νερό. Πείτε του:

«Το νερό είναι μια πόλη στην οποία ζούνε πολλοί άνθρωποι, οι Πιπερούληδες. Όλοι ζουν αρμονικά, ώσπου μια μέρα εμφανίζεται ένας κακός άνθρωπος, ο Κακοσάπουνος».

Στο σημείο αυτό, ζητήστε από το παιδί να ακουμπήσει την γωνία του σαπουνιού το κέντρο του πιάτου. Τι συμβαίνει; Τα πιπέρια μετακινούνται από το κέντρο προς τα τοιχώματα του πιάτου. Εξηγήστε στο παιδί πως:

«Οι άνθρωποι φεύγουν μακριά, όταν κάποιος δεν φέρεται σωστά. Μια άλλη μέρα, όμως, στην πόλη αυτή ήρθε ένας πολύ καλός ασπρομάλλης άνθρωπος, ο Ζαχαρομίλητος».

Ζητήστε από το παιδί να ρίξει ζάχαρη στο κέντρο του πιάτου. Τι γίνεται; Τα πιπέρια αρχίζουν σιγά σιγά και μετακινούνται στο κέντρο. Πείτε στο παιδί:

«Όταν κάποιος είναι ευγενικός και καλός, τότε οι άλλοι δεν τον φοβούνται και έρχονται κοντά του».

Και τώρα ήρθε η ώρα του κουταλιού της αγάπης. Βάλτε στην άκρη το πιάτο και καθίστε γύρω από το τραπέζι. Στην μέση τοποθετήστε το κουτάλι και γυρίστε το. Σε όποιον σταματήσει το κοίλο μέρος, αυτός οφείλει να περιγράψει, να μιλήσει για μια καλή πράξη που έκανε ή που άκουσε κάποιος να κάνει. Για παράδειγμα:

• Μια γειτόνισσα, η κυρία Μαρία, ταΐζει κάθε μέρα τα αδέσποτα σκυλάκια.
• Ο κύριος Σπύρος είναι πολύ ευγενικός και μου χαμογελάει, όταν μου λέει καλημέρα.

Παιχνίδι για την καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης

«Ένα λαμπερό αστεράκι»

Τι θα χρειαστείτε:

•  Ένα μπλε χαρτόνι 
• Κίτρινο/χρυσαφί χαρτί 
• Φωτογραφίες του παιδιού και των μελών της οικογένειας (σε μέγεθος ταυτότητας).

Με την συμμετοχή και την βοήθεια του παιδιού, ζωγραφίστε στο χαρτί αστέρια, αρκετά μεγαλύτερα από το μέγεθος των φωτογραφιών. Κόψτε κάθε αστέρι και στο κέντρο του κολλήστε μια φωτογραφία. Κολλήστε κάθε αστεράκι στο μπλε χαρτόνι. Πείτε την παρακάτω ιστορία:

«Κάποτε σε μια χώρα μακρινή, ζούσανε πολλά αστεράκια μαζί. Σε εκείνη την χώρα τα πάντα λάμπανε από το φως των μικρών εκείνων αστεριών. Για αυτή την χώρα άκουσε και ένα μακρινό αστέρι, που ήταν, όμως, μουντό, χωρίς φως και χωρίς χρώμα. Αποφάσισε, λοιπόν, να πάει στην χώρα των αστεριών για να δει τι κάνανε τα άλλα αστέρια και είχανε φως. Περπάτησε μέρες πολλές και νύχτες ατελείωτες, ώσπου τελικά τα κατάφερε και έφτασε κατάκοπο στην χώρα των αστεριών. Παντού υπήρχε φως από τα αστέρια. Άλλα έφεγγαν περισσότερο και άλλα λιγότερο, όλα όμως ήταν λαμπερά και χαρούμενα. Άρχισε να ψάχνει για το μυστικό που είχαν και λάμπανε, ρωτώντας το κάθε ένα πως τα κατάφερνε.

-Εγώ, του είπε ένα, λάμπω επειδή ζωγραφίζω όμορφες θάλασσες.

-Εγώ, του είπε ένα άλλο, επειδή τραγουδάω όμορφα.

-Εμένα η λάμψη μου έρχεται από τις καλές πράξεις που κάνω.

Κάθε αστεράκι είχε και κάτι καλό να του πει. Τότε το μακρινό αστέρι αναρωτήθηκε τι μπορούσε να κάνει το ίδιο για να λάμψει. Όμως και αν το έβρισκε, ποιος θα του μάθαινε να το κάνει;

Στο σημείο αυτό, ζητήστε από το παιδί να σας πει «ως αστέρι που λάμπει», τι μπορεί να διδάξει στο μακρινό αστέρι. Αν το παιδί δυσκολεύεται να βρει κάτι καλό, βοηθήστε το λέγοντας τα προτερήματά του. 

Παιχνίδι για την αναγνώριση αναγκών:

«Το πράσινο νησί με το ηφαίστειο»

Τι θα χρειαστείτε:

• Μικρά χαρτάκια σημειώσεων 
• Μολύβια 
• Ένα μπολ

Ξεκινήστε την ιστορία λέγοντας:

«Κάποτε σε αν πράσινο νησί ζούσε ένας άνθρωπος. Στο νησί αυτό υπήρχε και ένα ηφαίστειο, το οποίο ‘‘κοιμόταν’’».

Στο σημείο αυτό, βάλτε το μπολ στην μέση.

«Ο άνθρωπος αυτός ήταν πολύ ευτυχισμένος, καθώς είχε πολλά πράγματα που τον έκαναν χαρούμενο, όπως και εμάς».

Εδώ, ζητήστε από τα παιδιά να γράψουν ή να ζωγραφίσουν σε κάθε χαρτάκι ότι πιστεύουν πως τα κάνει ευτυχισμένα. Αυτά μπορεί να είναι και υλικά αγαθά. Όταν τελειώσουν μπορείτε να προτείνετε και εσείς αρετές, όπως φιλία, αγάπη, σεβασμός κτλ. Ο καθένας κρατά τα χαρτάκια μπροστά του. Συνεχίστε την ιστορία:

«Μια μέρα ο άνθρωπος άκουσε έναν παράξενο θόρυβο. Τι είχε γίνει; Άκουγε κάτι σαν γουργουρητό τεράστιου γίγαντα, σαν μια αναμπουμπούλα και δεν ήξερε από τι ήταν. Άρχισε, λοιπόν, να ψάχνει γύρω γύρω το νησί, σπιθαμή προς σπιθαμή, για να δει τι συνέβαινε. Τότε ανακάλυψε πως όλος ο θόρυβος ερχόταν από το ηφαίστειο. Κατάλαβε πως το ηφαίστειο ήταν έτοιμο να εκραγεί και να ρίχνει λάβα παντού καίγοντας τα πάντα στο πανέμορφο πράσινο νησί του. Άρχισε να σκέφτεται τι μπορούσε να κάνει για να το σταματήσει. Σκέφτηκε και το βρήκε!! Θα πετούσε κάτι μέσα στον κρατήρα για να βουλώσει το ηφαίστειο. Κοίταξε τα πράγματά του και αποφάσισε να αποχωριστεί αυτό που δεν τον πείραζε ιδιαίτερα να χάσει και να ζήσει χωρίς αυτά».

Εδώ ζητάμε από τα παιδιά να δώσουν κάτι που δεν θα τα πείραζε και αν δεν είχαν. Διαλέγουμε κάτι, το κάνουμε μπαλίτσα και το πετάμε στο μπολ που αντιπροσωπεύει το ηφαίστειο.

«Το ηφαίστειο σταμάτησε το γουργουρητό και ο άνθρωπος ησύχασε. Όχι, όμως, για πολλές μέρες. Ένα πρωί ξύπνησε πάλι από τα γουργουρητά του ηφαιστείου, τα οποία ήταν πιο δυνατά από την προηγούμενη φορά. Αμέσως έτρεξε και πέταξε κάτι άλλο στον κρατήρα».

Συνεχίστε την ίδια διαδικασία και ζητήστε από το παιδί να πετάει κάτι στον κρατήρα. Πάντα αυτό που έχει λιγότερη ανάγκη – εκτιμάει λιγότερο από τα υπόλοιπα. Το παιχνίδι σταματάει όταν απομείνουν 3 μόνο χαρτάκια.

Πράγματα που μπορούν να μπουν σε λίστα:

• Μαρκαδόροι
• Σινεμά
• Παιδική χαρά
• Ρούχα
• Πατίνια
• Ποδήλατο
• Λούτρινα ζωάκια
• Υπολογιστής
• Παγωτό
• Οικογένεια
• Φιλία
• …

Στα μεγαλύτερα παιδιά έχει μεγάλο ενδιαφέρον να ρωτάτε για κάθε επιλογή, γιατί την επέλεξαν και τι θα κάνουν, αν χρειαστεί να την αντικαταστήσουν. Θυμηθείτε: δεν υπάρχουν λάθος απαντήσεις!!

Παιχνίδι για να μάθουν τα παιδιά να βλέπουν θετικά και αισιόδοξα την πραγματικότητα

«Εσύ τι θα γίνεις;»

Τι θα χρειαστείτε:

• 2 αυγά 
• 2 καρότα 
• ένα φακελάκι αρωματικό τσάι 
• 3 κατσαρολάκια

Στο ένα κατσαρολάκι βάλτε το ένα αυγό, στο άλλο ένα καρότο και στο άλλο το τσάι. Βράστε τα για 10 λεπτά. Όταν κρυώσουν πείτε στα παιδιά:

«Όλοι οι άνθρωποι συμβαίνει να περνάμε δύσκολα. Να έρχονται έτσι τα πράγματα στην ζωή μας που να μας δυσκολεύουν και να πιστεύουμε πως δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Ας φανταστούμε πως το νερό είναι οι δυσκολίες και οι ατυχίες της ζωής. Κάποιοι άνθρωποι είναι σαν τα αυγά: ευαίσθητοι.

(Πάρτε το ωμό αυγό και σπάστε το).

«Αλλά καμιά φορά στα δύσκολα, μπορεί να σκληρύνουν πολύ».

(Πάρτε το βρασμένο αυγό και σπάστε το, για να δείξετε πως είναι σκληρό).

«Κάποιοι άλλοι, είναι από την αρχή σκληροί»

(Πάρτε και δείξτε το καρότο)

«Και όταν βρεθούν στα δύσκολα, μαλακώνουν πολύ»

(Δείξτε το βρασμένο καρότο και πιέστε το να λιώσει)

«Κάποιοι άλλοι, όμως, αντί να επηρεαστούν από τις δυσκολίες…

(ανακατέψτε το νερό που βρίσκεται στο τσάι)

…επηρεάζουν αυτοί τα πράγματα και τα κάνουν καλύτερα.

(Μυρίστε το τσάι)

«Εσύ πως θέλεις να είσαι;»

Παιχνίδι που φέρνει τα παιδιά κοντά στην ανάγνωση και γραφή

«Βρες την κρυμμένη ιστορία»

Τι θα χρειαστείτε:

• Βιβλία 
• Περιοδικά 
• Χαρτιά 
• Μολύβια 
• Οδηγίες

Φτιάξτε τις οδηγίες ανάλογα με τα βιβλία που υπάρχουν στο σπίτι σας και φυσικά, ανάλογα με την ηλικία και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Στα μεγαλύτερα παιδιά, μπορείτε να προσθέσετε οδηγίες που έχουν να κάνουν με μαθηματικές πράξεις. Για παράδειγμα:

«Πάρε το πρώτο βιβλίο από το πάνω ράφι και πήγαινε στην σελίδα 35. Γράψε στο χαρτί σου την πρώτη πρόταση. (Φροντίστε να πρόκειται για μια αστεία πρόταση ή με πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες – αποφύγετε τα βαρετά για τα παιδιά κείμενα).

Βρες ένα βιβλίο που ο τίτλος του ξεκινάει από Α και πήγαινε στην σελίδα 68. Γράψε την πρώτη πρόταση της τρίτης παραγράφου.

Ψάξε και βρες ένα κόκκινο βιβλίο από την βιβλιοθήκη σου. Πήγαινε στην σελίδα 12 και γράψε την πρώτη πρόταση από την τελευταία παράγραφο. Άσε το βιβλίο στην θέση του και μέτρα άλλα 6 βιβλία προς τα δεξιά. Πάρε το 6ο βιβλίο και γράψε τον τίτλο του.

Κοίτα γύρω σου και βρες ένα περιοδικό. Πήγαινε στην σελίδα 153 και γράψε ότι σου κάνει εντύπωση.

Ξεκινώντας από το πρώτο ράφι από τα δεξιά, πάρε το βιβλίο που βρίσκεται στην θέση 5+3-4. Άνοιξέ το στην τύχη. Στην σελίδα που σταμάτησες, κλείσε τα μάτια σου και γράψε ολόκληρη την πρόταση που ακουμπάει το δάχτυλό σου.

Όταν τελειώσει η αναζήτηση της ιστορίας, κάθε παιδί διαβάζει την διασκεδαστική ιστορία που έγραψε.

Παιχνίδι που προάγει την ομαδικότητα και την συνεργασία – Εξεύρεση  κοινών χαρακτηριστικών στοιχείων

«Η διαθήκη της θείας Ιουλιέτας»

Τι θα χρειαστείτε:

• Χαρτιά Α4 
• Μολύβια 
• Κέρματα ή πούλια ή χάντρες ή καραμέλες

Ορίζουμε ομάδες ανά 2 άτομα. Κάθε ομάδα παίρνει από ένα χαρτί και ένα μολύβι.

Ορίζουμε κάποιον ως αφηγητή και ο αφηγητής διαβάζει:

«Η θεία Ιουλιέτα ήταν πολύ πλούσια. Ήταν, όμως, μεγάλη και παράξενη. Δεν είχε παιδιά και δεν ήξερε σε ποιον να αφήσει την αμύθητη περιουσία της. Τότε έγραψε μια διαθήκη, που έλεγε πως θα άφηνε τα πλούτη της στα μέλη μιας οικογένειας. Εκτός από παράξενη, όμως, ήταν και πονηρή. Σκέφτηκε πως κάποιοι μπορεί να μην ήταν από την ίδια οικογένεια. Για να σιγουρευτεί πως η περιουσία θα έπεφτε στα σωστά χέρια, είπε πως αυτοί που θα έχουν τα περισσότερα κοινά σημεία, θα είναι και οι αποδέκτες της διαθήκης».

Όποια ομάδα γράψει τα περισσότερα κοινά σημεία μεταξύ των μελών, είναι και η νικήτρια. Τα κοινά χαρακτηριστικά, μπορεί να είναι απλά εξωτερικά γνωρίσματα, όπως ίδιο χρώμα ματιών, ίδιο επίθετο, πάνε στο ίδιο σχολείο κτλ. Τα χαρακτηριστικά που είναι ίδια με αυτά της άλλης ομάδας, αμείβονται με ένα κέρμα ή μια καραμέλα. Τα χαρακτηριστικά, όμως, που τα έχουν μόνο τα μέλη της μια ομάδας αμείβονται με 2 κέρματα ή 2 καραμέλες.   

[Μπορείτε να βρείτε τις σημειώσεις σε μορφή pdf πατώντας εδώ]